koffielanden rondom de evenaar, de coffee belt

De oorsprong van koffie

De kwaliteit en de smaak van koffiebonen begint bij de oorsprong. Waar ligt de oorsprong van koffiebonen? In de ‘koffie gordel’ of ook wel ‘coffee belt’ genoemd. Dit is een strook met 70 landen rondom de evenaar waar de koffieplant wordt verbouwd.

Bekende koffielanden die in de ‘coffee belt’ liggen zijn bijvoorbeeld: Brazilië, Vietnam, Colombia, Costa Rica en Ethiopië. Elk koffieland heeft zijn eigen smaak. De weersomstandigheden, de grondsoort en de verwerking hebben invloed op de smaak van de koffiebessen.

koffieplant

Het begint bij de koffieplant

Zoals we al vermeld hebben zijn er bepaalde gebieden waar koffie het beste groeit. De koffiebonen groeien goed in de tropen op een vruchtbare grond en waar genoeg regen valt. In Nederland kunnen we geen koffieplanten telen, dit komt omdat bij ons de temperatuur niet hoog en stabiel genoeg is. En misschien zou je het niet verwachten, maar er valt ook niet genoeg regen in Nederland voor de koffieplant.

Van oorsprong komt de koffieplant (Coffea) uit Ethiopië, waar de plant heel groot kan worden. Een Arabica koffieplant van 6 meter is geen uitzondering.

Je kan zelf ook een koffieplant gaan onderhouden thuis. Maar geen zorgen, als kamerplant wordt hij echt geen 6 meter hoog. Als je de koffieplant goed verzorgt dan kan de koffieplant wel 2 tot 3 meter hoog worden(!).

Oogst van de koffiebessen

Wist je dat een koffieplant ongeveer 3 tot 5 jaar nodig heeft om te groeien voordat er geoogst kan worden? Daarnaast is een koffiebes eigenlijk een vrucht en geen boon, zoals veel mensen denken. De koffiebes is meestal rood of geel en heeft 2 zaden. De zaden zijn omgeven met een zachte laag van slijm en een dunne huid.

Het rijpen van de vruchten is een langdurig proces. Het duurt gemiddeld 8 tot 12 maanden totdat de bes kan worden geplukt en verwerkt tot een koffieboon. De oogsttijd duurt, afhankelijk van het land, zo’n 4 maanden per jaar. De koffieplant heeft een levensduur van 25 jaar, daarna moet de plant vervangen worden.

Koffieplanten produceren dus ongeveer 20 jaar koffiebonen, dit komt neer op ongeveer 2.000 bonen per jaar, ofwel ongeveer één kilogram ruwe koffie per jaar.  

plukken van koffiebessen kan manueel, mechanisch of via stripping

Koffie plukken

De verwerking tot koffie begint dus met het oogsten van de rijpe koffiebes. Er zijn drie manieren om koffie te plukken. Manueel, stripping en mechanisch oogsten

  • Manueel: of handmatig plukken, alleen de dieprode koffiebessen worden geplukt. Dit kost veel tijd en mankracht, maar levert wel de beste koffie op.
  • Stripping: de bessen worden met de hand van de takken gerist. Een snelle methode omdat zowel rijpe als onrijpe bessen worden gerist. Vervolgens kost het wel tijd om de onrijpe van de rijpe bessen te scheiden omdat dit handmatig gebeurd.
  • Mechanisch: rijpe als onrijpe bessen worden door middel van een machine uit de struiken geschud. Dit is alleen mogelijk bij de grote plantages met brede straten.

Verwerken van de koffiebessen

Vrij snel na het oogsten, moeten de bonen worden gescheiden van de bes. Dit kan op verschillende manieren namelijk: de Dry of Unwashed methode, de Washed methode en de Semi-Washed of Pulped Natural methode.  De manier van verwerken is heel belangrijk voor de uiteindelijke smaak van de koffie. Waarbij de ene methode niet beter of slechter is dan de andere methode. Koffieboeren maken zelfs regelmatig gebruik van meerdere bewerkingsmethodes om op die manier verschillende smaakprofielen te creëren. Iedere methode kan overigens per land en regio verschillen.

De koffiebonen worden te drogen gelegd in de zon waardoor de zoete smaak in het vruchtvlees in de koffieboon.

Dry of ‘Unwashed’ koffiebonen

De ‘unwashed’ of droge methode is de oudste en meest oorspronkelijke verwerkingsmethode. Ontstaan in Ethiopïe waar men door gebrek aan water op zoek is gegaan naar een methode om de bes van de bonen te scheiden.

De koffiebessen worden met schil en al te drogen gelegd in de zon. Tijdens het drogen worden de bessen regelmatig gekeerd. Na ongeveer 4 weken zijn de bessen goed genoeg gedroogd  en kan met de behulp van een pelmachine de schil van de boon worden geschrapt.  Door de koffiebes in de zon te laten drogen, dringt de zoete smaak van het vruchtvlees in de koffieboon. Let wel deze 'dry' methode kan fantastische koffie opleveren, mits het proces van drogen en draaien met zorg wordt uitgevoerd.

De washed koffiebonen hebben een zuivere smaak, fris en levendig

‘Washed’ koffiebonen

Na de vrij selectieve pluk worden de koffiebessen in kanalen met stromend water gelegd. In het water komen de onrijpe bessen en takjes bovendrijven en kunnen worden verwijderd. In een machine met een draaiende cilinder of schijf worden de rijpe bonen gepulpt: het vruchtvlees wordt verwijderd om sneller te kunnen drogen. Om te zorgen dat de bonen niet gaan rotten, worden ze vervolgens gefermenteerd in water gedurende ten minste 1-2 dagen en soms langer. Na het fermentatieproces wordt de bonen gewassen en te drogen gelegd in de zon of in de droogmachine. Deze 'washed' methode wordt gebruikt in streken waar veel water beschikbaar is en waar het klimaat te vochtig is voor de droge bereiding. De 'washed' koffiebonen hebben een zuivere smaak, fris en levendig. De body van de koffie gaat enigzins verloren door deze verwerkingsmethode.

'Semi-washed' of 'pulped natural'

Een combinatie van nat en droog verwerken is de semi-washed methode. Na de pluk wordt met een machine de bittere schil van de koffiebessen af geschraapt. Het zoete vruchtvlees blijft wel om de boon zitten. Vervolgens worden de bonen op tafels gelegd om te drogen. Op die manier combineert men eigenlijk de zoete smaak van de 'dry' methode met de frisse smaak van de 'washed' methode.

Smaak van koffie

De manier waarop de koffiebessen worden behandeld tot koffiebonen heeft dus al enorm veel invloed op de smaak. Beide verwerkingsprocessen kunnen fantastisch smakende koffiebonen opleveren. Wil je toch een richtlijn dan kun je zeggen dat de washed methode zorgt voor een milde fruitige smaak. Terwijl de dry methode zorgt voor een volle en zoetere smaak. Wij moedigen je aan om beide soorten te proberen, en zelf te ontdekken wat de verschillen zijn.

Bekijk ons koffieassortiment
Nieuwsgierig geworden naar ons assortiment koffiebonen?

Schrijf je in voor de nieuwsbrief

Wil je op de hoogte blijven van interessant nieuws over thee, koffie en espressomachines voor de Horeca? Meld je dan aan en ontvang onze nieuwsbrief 6 x per jaar in jouw mailbox.

Andere blogs over koffie

05.04.2023

Ongebrande koffie in alle soorten en maten

Koffiebonen zijn voor velen herkenbaar, maar wist je dat er enorme verschillen bestaan tussen de vele varianten? Koffiebonen kunnen variëren in vorm, kleur en smaak, wat hen uniek maakt. Het is opmerkelijk dat deze variatie bestaat, aangezien alle koffie die we drinken afkomstig is van één gestolen koffieplant. Ontdek meer over de verschillende koffiesoorten en hun unieke eigenschappen.
Lees meer
14.09.2020

Wat zijn groene koffiebonen?

Welke weg heeft dat kopje koffie in je hand afgelegd? Dat begon ooit als een handvol groene koffiebonen, maar wist je dat je groene koffiebonen ook kan kopen?
Lees meer
08.09.2020

Alles over ongebrande koffie

Alles over ongebrande koffie. Bent u op zoek naar informatie of wilt u ongebrande koffie kopen, bij Fleur de cafe bent u aan de goede adres.
Lees meer
03.09.2019

Peaberry koffiebonen, ronde schatjes

Even terug naar de basis. Een koffiebes is een vrucht en de koffieboon is de pit van de bes. Elke koffiebes bevat twee pitten, waarvan er een kant plat is en een kant rond. Tenminste dat is zo bij reguliere koffiebonen. Soms is er een bes die maar één pitje heeft en omdat ze geen tweeling hebben om druk uit te oefenen op de zijkant, krijgen ze een afgeronde vorm die doet denken aan een erwt of een bes - vandaar de naam ‘Peaberry’.
Lees meer
21.05.2019

Groene koffiebonen, de beste branden wij

Heerlijke vers gebrande koffiebonen, egaal bruin van kleur, donker zoet geurend en gelijk van vorm en grootte. Dat is hoe we koffie graag zien. Wat een prachtig product. Maar hoe komen wij tot deze kwaliteit?
Lees meer
26.04.2018

Single origin koffie, single estate of specialty coffee

Na het zien van het tv-programma Keuringsdienst van Waarde over koffie lijkt het ons goed om de koffietermen single origin, single estate en specialty coffee eens onder de loep te nemen.
Lees meer